Victoria Rose Villas

Ang Sultan, Ang Binukot at Ang Uripon (Halaw mula sa The King, The Princess and the Poor Boy a Filipino Folktale) Adaptasyon ni: Victoria Rose M. Villas Mga Tauhan: SULTAN SAFWAN: Ang sultan ng Sulu, ang sultan na magbibigay kapahamakan sa sarili niyang bayan, siya din ang ama ng binukot na si Heza na lihim na itatago dahil ayaw niyang makapangasawa ito, at ito ay para sa kanya lang. Ang baliw na sultan. BINUKOT HEZA: Ang prinsesa ng Sulu na ang ngalan ay nangangahulugang kagandahan sa Arabiko, sa kagandahan nito mahuhumaling ang kanyang sariling ama. SUMAKWEN: Isang uripon o alipin na papamanahan ng music box at siyang nakatakdang magligtas sa sultanatu. SATTAR: Ang tanga at masamang babaylan na gustong mamuno bilang punong babaylan ng buong Sulu. JAAN: Ang punong babaylan na magsusumpa. BABAR: Ang punong sundalo ang pinagkakatiwalaan ng sultan sa kanyang desisyon. BAI: Isang maykaya sa lipunan ng sultanatu at laging buhat-buhat sa duyanan at ginagalang ng lahat ADLA: Ang dama ni Binukot Heza. Tagpuan Makikita sa entablado ang karaniwang tahanan ng sultan na maraming nakasabit na telang hinabi bilang mamahaling palamuti doon din sa gitna'y nabungad ang puting telang nagtatakdang silid ng binukot o prinsesa. Sa pagsisimula ng dula makikita ang sultan na nakangiting nakasulyap sa anino ng anak niyang inaayusan , papasok ito sa kwarto at makikita lamang mula sa mga manunuod ay mga anino lamang na nalikha sa likod ng puting tela ang mga pangyayari, sa pagpasok ng sultan sa kwarto haharang ito ng uripon na babae ng prinsesa. ADLA: Mahal na sultan ang mahal na binukot ay nag-aayos pa. Ngunit dire-diretso pa ring pumasok ang sultan. Lumapit siya sa anak na dalaginding. SAFWAN: Habang tumatagal ay lalo kang gumaganda, malapit na ang iyong ika-labingtatlong kaarawan, magdadalaga ka na aking binukot. (Hinawi nito ang buhok ng prinsesa tumayo ang sultan at umalis mula sa kwarto.) Sa pag-alis ng hari mapapalingon ito sa kwarto, makikita sa anino ng binukot na bubuksan nito ang kahunang musika at papatugtugin, iiling ang hari at ngingiting may halong pag-ibig dahil sa pagkagusto nito sa musikang naririnig. Mula sa di kalayuan sa kwarto makikita niya ang kanyang tauhan na si Babar bigla nitong iyuyukod ang ulo na para bang di nakita ang sultan. SULTAN: Aking butihing tauhan ako'y may mahalagang ipag-uutos. Paghandaan ang kaarawan ng aking binukot, ikulong ang prinsesang maganda sa ilalim ng palasyo'y itago siya,lahat ng nakakita na at may alam tungkol sa kaniya, sila ay ang piging na idadaos kitilin ang buhay nila, kahit pa'y ang kabiyak na dayang-dayang. At siguraduhing walang makakaalam ng dahilan na pagkawala ng isa man sa kanila. BABAR: Masusunod po mahal na datu. Blackout. Magbubukas ang ilaw sa entablado doo'y nakahandusay at naghihingalo ang lalaking di na makilala ang mukha dahil sa balbas at dumi sa mukha. SUMAKWEN: Ama! Anong nangyari sa iyo ama! BABAR: Ito ang isang kahunang musika, ito ang aking pamana, sana sa kahirapan ay maaliw ka. Maitatago mo ang iyong kayamanan at bantayan mo ito ng lubusan at sa bandang huli mo ito mapapakinabangan. Huwag mo ng alamin pa ang aking kamatayan at ito lamang ay magiging iyong kapahamakan. Hayaan mo na ko dito'y mahimlay anak, wala tayong sapat na panggasta sa aking libingan. SUMAKWEN: Ama! Ama! di ako makakapayag na kahit sa huli ay di kita mabibigyan ng marangal na kamatayan gagawa po ako ng paraan. Tulong! tulong! Sa di kalayuan papalapit ang isang Bai na sakay ng duyan at buhat-buhat ng kanyang alipin. BAI: Ano ang nangyari uripon? SUMAKWEN: Kailangan ko pong maipalibing ang aking ama ngunit wala akong sapat na panggasta dito,handa po akong maging iyong uripon kapalit ng maayos na libing para sa aking ama kagalang-galang na bai marikit. BAI: Ika'y kaawa-awa, (sa isang alipin) gawin niyo iyon at isama ang uripon na iyan. SUMAKWEN: (Hinawakan ang kamay ng bai sa sobrang saya) Maraming-maraming salamat po. URIPON: Pangahas ka hindi maaring hawakan ng isang uripon ang isang bai. BAI: Hayaan mo na dala lang ito ng kanyang kagalakan. (Palihim na naantig ang puso ng matandang dalaga. At napangiti ito.) Nagsimulang maging alipin si Sumakwen naging masipag at matiyaga ito. Napansin ito ng matandang bai na uhaw sa pagkakaroon ng anak, kinausap niya si Sumakwen at sinabing siya'y magiging kaniyang ampon. BAI: Sa iyong taglay na kasipagan at kabutihan ika'y akin ng ituturing na anak anong akin ay iyo na rin. Blackout. Sa pagsindi ng ilaw nagsusulat si Sumakwen sa bintanang puro alikabok at kasabay binibigkas ang mga salitang iniwan ng ama. SUMAKWEN: Ma-i-ta-ta-go mo ang i-yong ka-ya-ma-nan at ban-ta-yan mo i-to ng lu-bu-san at sa ban-dang hu-li mo i-to ma-pa-pa-ki-na-ban-gan. Sa di kalayuan ay naroon ang sultan at narinig ang sinabi niya. Nakita rin nito ang sinulat niyang bandalismo mula sa alikabok. SULTAN: Alamin kung sino ang lalaking iyon,ano ang ibig sabihin ng kaniyang sinulat ngayon din ipapatay siya. BAI: Ngunit siya ay aking tinuturing na anak,huwag po sultan. SULTAN: Kung ganun man ipatapon mo siya sa malayo at sa oras na bumalik siya ay aking ipapatay! Magdidilim ang entablado. Tutunog ang himig mula sa music box. Liliwanag ng unti-unti ang ilaw sa entablado kasabay ng linya ng sultan. SULTAN: Musika sa pandinig ko ang himig niya kasabay ng kahunang musika, kay tamis ng aking munting binukot. Sa kadiliman tila siya ang tanglaw tila nagkukubling bituin sa kalangitan. Siyang hahangaan ng lahat ng kalalakihan sa aking kasuluan. Walang karapt-dapat umangkin sa kanya. Ngunit sapat na ang gulang niya upang siya ay makapangasawa. Kanyang kasal ay aking ihanhanda na. Ngunit wala nitong makakaalam tanging ako lang. Marapat sigurong ipapatay lahat ng babaylan upang wala ni isa ang makapanghula sa natatago kong tadhana. O di kaya'y alam na ng binatang nagsulat na ampon ng Bai ang katotohanan? Dapat siyang mamatay! Ngunit malayo na siya upang magulo pa ako! (Tatawa ng malakas) Kabataan nga naman sadyang mapangahas ngunit ito'y napakatamis. Kailangan kung puntahan Sattar siya ang tatapos sa lahat ng babaylan lilinlangin ko ang kalinlanglinlang na tulad niya. Tatawa ng tatawa ang sultan at dahan-dahan mamatay ang ilaw.Magdidilim ang entablado. Sa papasok ang Datu muli sa entabladong halos di masinagan ng ilaw kakatwang ipapakita na para itong gubat. SULTAN: Ito na nga kaya ang tahanan ni Sattar? Mula sa kadiliman isang nababalot ng kasuotang itim ang magsasabing, SATTAR: Ako ba ang hinahanap mo? SULTAN: Ulo ng lahat ng babaylan kapalit ang posisyon mo bilang punong babaylan sa aking sultanatu. SATTAR: Ako'y pumapayag bago mo pa man ihain ang iyong plano'y nahinuhaan ko na sa ang aking ko nga ba namang katalinuhan at kakayahan. Iba ako sa kanilang lahat ako si Sattar.(tatawa ng malakas ngunit mapipigilan ng sultan.) SULTAN: Bago mo itaas ang sariling upuan kalakasan mo muna'y patunayan. Pagkadaka'y lahat ng babaylan ay napuksa ng masamang sultan at ng sakim na babaylan. Kanilang hinuha'y di napakinabangan pagkat shaytan ang kasabwat ng kanilang kapalaran. SATTAR: Mahal na sultan iisa na lamang po ang natitira(Sabay tatawa ang dalawa) SULTAN: Huwag mong sapawan ang aking kagalakan! (Tatawa ng mas mahina si Sattar) SATTAR Si Jaan na lamang, iyong punong babaylan. Aruuuu! (nagulat sa paglingon niya ay nakita niya si Jaan) JAAN: Masamang Sattar di lang kasakiman ang iyong hatid maging ang iyong pangalan siyang nagwawangis sa iyong tindig ibig sabihi'y kasalanan kadugtong ang pagtatago nga kamalian, isang tangang babaylan pagdating ko ba'y di mo nahulaan. Gayundin naman ikaw haring masama, puso mo'y sintigas ng bato tulad ng ngalan mo. Ikaw ang dahilan kung bakit ang sultanatu'y prinsesang Hezang maganda larawan ng kanyang pangalan ay nilimuot ang dahilan kung bakit ang buhay mo ay masalimuot. Iyong abang tauhan kusa'y lumapit ngala'y tagapagprotekta iyon ang ibig. Ngayon sultanatu'y puprotektahan sa tulad niyong walang habas ang kasamaan, sumpa ko'y iyong tanggapin magdadanas ng kahirapan (Sa galit ng sultan ay nahatak niya ang espada sa kanyang sundalo at naitagpas sa ulo ng babaylan ngunit patuloy itong nagsasalita) mga tao sa iyo ilalaan ang sisi, Zar sayo'y hatid. Kamatayan ay siyang dusa kaligtasan ay taglay ng sa pinamanahan ng kahunang musika. Sa sobrang galit ng sultan pati ang nanahimik na si Sattar ay inespada niya. SATTAR Ba-kit di ko i-yon nahinuhaan na a-ko'y mamatay na a- SULTAN Dahil ika'y mangmang (Tatawa ng tatawa ang sultan) Aking binukot narito na ako! Ang iyong kasal ay aking ihahanda na. (Tutugtog ang musikang kahunan at sasabayan ito ng indayog ng hari na makikita mula sa anino ngunit mapapahinto ito.) Ngunit ang sumpa! Hindiiiiiiii! Biglang pagpatay ng ilaw sa entablado kasabay ng sigawa niya. Sa Jolo, Kung saan na nakarating ang kaawang gutom na si Sumakwen na ilang araw ng nalipasan, dala-dala niya ang kahunang musikang paulit-ulit niyang pinapatugtog. LALAKI Napakaganda naman ng musika niyan? Sayo ba iyan o ninakaw mo lang? Bibilihin ko na lang mukhang kawawa ka na at nagugutom. Pagkatapos ay mabaho ka na, bili ka na lang ng pagkain mo. SUMAKWEN: O sige po, maraming salamat sa iyong dalang kabutihan. Pagkadaka'y umalis agad ang lalaki. Patuloy na naglakad ng ilang pang oras si Sumakwen upang humanap ng makakainan ngunit di sa kalayuan ay nakita niya ang mga taong nag-uusap panadali'y napahinto ito at napangkinggan ang usapan ng di sinasadya. KORO 1 Bali-balita'y ang Sultan ay sadyang nabaliw na kung minsan ay tumatawa ng mag-isa paminsa ay umiiyak din siya tulad ng Zar tama ba? KORO 2 Oo iyon nga yun, pero sa may sanib ng demonyo, o kaya'y binubulungan ng shaytan sa ibang pagpapakahulugan, at ang sabing tagapagligtas niya ang lalaking may hawak ng kahunang musika. Malaki ang halaga na ibibigay ng Sultan maging ang kanyang anak na binukot. KORO 1 May anak ba siya? KORO 2 Masyado ka naman pakialamera ng buhay ng may buhay. Ay! alam mo ba'y kani-kanina lang may lalaking nagpanggap na siya ang may-ari ng kahunang musika pero nako! Dinakip lang siya at ipapatay ngunit balita'y nakatakas tangay iyong kahunang musika! KORO 1 Halika na't madami tayong gagawin baka hinahanap na tayo. Pag-alis ng dalawang babae sa entablado siya naman ang pinuwestuhan ni Sumakwen na gutom na gutom.Biglang may tumakbong lalaki at inihagis ang isang kahon na nagkataon ang kanyang kahunang musika tiningnan lang niya ito at winalang palagay. LALAKI Sa iyo na iyan! SUMAKWEN Ilang araw araw na akong walang makain, kung nakinig lang ako kay ama "Na itago ang bigay niyang kayamanan at bantayang lubusan ng upang sa huli ay akin mapakinabangan", sana'y mas malaki ang aking kinita. ( Inihagis niya ang kahunang musikang hawak aalis na sana siya ng bigla itong tumugtog.) Ang kahunang musika! Nagmamadaling pumunta sa tahanan ng sultan at pagkuwa'y nagkubli sa pagkatakot na matulad din siya sa lalaking nauna.Pagsapit ng dilim ay umakyat siya sa inakala niyang silid ng hari ngunit sa prinsesa pala, mula sa anino ay tinawag nito si Sumakwen. BINUKOT Tulong! tulungan mo ako! (Akmang lalapit si Sumakwen pero pinigilan niya ito.) Huwag! Huwag mo akong lapitan kung ayaw mong ipapatay ka ng aking ama, iligtas mo ako, ang kahunang musika! Biglang may yabag na papalapit nagkubli si Sumakwen sa likod ng tela. SULTAN Akin binukot o mahal kong dalaga, narito na ako. Ika'y ganap ng dalaga.(makikita sa anino na hinahawi nito ang buhok ng prinsesa at dahan-dahang hinahaplos ang braso, pinatugtog ni Sumakwen ang musika upang matitigil ang nagbabadyang balak ng sultan ngunit sa pagtugtog ng musika'y sinabayan niya ang haplos patungo sa kamay nito at inakay upang sumayaw.) Matapos ang tugtog hinawi ni Sumakwen ang tela at makikita ng lahat na mag-isa lamang sumasayaw ang sultan. Nagulat ang sultan at napalingon ngunit ang kamay niya'y nakalutang sa hangin na parang may kahawak pa din. Nakalingon lang ulo niya at sinabing - SULTAN Sino ka at bakit hawak mo ang kahunang musika ng aking anak, ng aking binukot. SUMAKWEN Nasaan ang binukot? Pakawalan mo siya,napakasama mong sultan! SULTAN (Pagkasabi nito'y bigla niyang binababa ang anak niya) Ay! Pinatago ko na siya! Bakit nasa iyo iyan! SUMAKWEN Pinama ito ng aking ama!, kaya't bakit ito'y magiging sa inyo! SULTAN Pangahas! ngunit kung gayo'y ikaw ang aking tagapagligtas, kaya ang buhay mo'y aking papalayain kapalit ng aking kaligtasan. Sino ang iyong ama? SUMAKWEN Ang uripon na si Babar! SULTAN Ang uripon na si Babar ngunit siya'y aking sundalo ang pangahas na iyon! Ikaw ang walang hiyang anak ni Babar! Nang dahil sa kanya'y napahamak ang aking binukot,(sa prinsesa) hindi ko iyon sinasadya aking sinta. Dahil sa ama mo! Siya ang may dahilan kung gayo'y ang kahunan talaga sa binukot. Hindi ko malilimutan ang araw na iyon, ang kamatayan ng iyong ama, siyang binukot ang nagkamit. Galit na galit si Sumakwen akma niyang sasaktan ang sultan ng saktong pagdating ng tauhan nito at napigilan siya.Patuloy nagkwento ang sultan. SULTAN Sinagip siya ng aking binukot, o aking binukot. Hinarang niya ang para sa iyong walang hiyang ama. Inutusan ko siya na patayin ang lahat ng nakakaalam tungkol sa aking sinta. Ngunit tinalikdan niya ito at binantaang buhay mo ang kapalit. Sa aking katalinuhan ay natapos ang buhay nila. Sinunod ang iyong ama pagkat alam din niya! Ngunit natakasan niya ito a-at ang binukot ko! ang binukot ko! ngunit makailang araw lang ay akin siyang natagpuan at pinatay (tatawa ng malakas). Bilang kaparuhasan katawan niya'y aking pinabayaan upang pagpigingan ng uod, mga langaw at maging ang mga buwitre! SUMAKWEN Walang hiya! Ikaw ang pumatay sa aking ama! Pati ang prinsesa saan siya nakatago! Akmang kakawala siya sa mga tauhan ngunit pinigilan siya ng mga ito. Nagdidilim sa galit si Sumakwen. Tinanggal ng hari ang kumot at tumambad ang bangkay na inuuod na nakasuot ng pangkasal na kasuotan. SULTAN Aking mahal bukas na bukas tayo'y ikakasal, mahal ko narito na ang aking tagapagligtas. Ikulong siya! Sa sobrang galit ni Sumakwen nakawala siya at nahatak niya ang espada't naitagpas sa ulo ng Sultan. Sa kanyang kabataan siya'y nahintakutan sa sarili niyang nagawa at dala na rin ng kagutuman, naghalu-halong emosyon dahil sa nalaman kasabay nito ang malakas na hiyawan ng kalayaan. MGA ALIPIN Mabuhay ang bagong sultan! Mabuhay! Mabuhay! Mamatay ang ilaw sa entablado, pagkuwa'y sisindi ito at magpapatay sindi ang ilaw, mula sa entablado makikita ang anino ni Sumakwen at ng prinsesa na nagsasayaw sa saliw ng tugtog ng kahunang musika. Blackout.