Transcription & Translation (Ilocano to Tagalog) work
ILOCANO
File Name: 287040.mp3
Name of Respondent: Melchor Batara
Duration: 04:47
1. Interviewer (i): Anya ngay iti nagan itayo sir
2. Respondent (r): Melchor Batara mam
3. i: Mano ngay iti tawen tay itattan sir
4. r: Tawen akon ti 55
5. i: Mano iti tawen nyon ngay nga agtaltalon sir
6. r: Panagarep koma, 35 years
7. i: Ana ngay dagiti pagkakitaan ti kwarta nga agal-ala iti irik?
8. r: Mabalin restawran
9. i: Kasatno ngay nga makadadanon dyay irik iti wholesale?
10. r: Babain ke buyer nga aggat-gatang iti irik
11. i: Kasatno ngay met nga makadandanon dyay irik iti retail?
12. r: Mabalin nga dagitay agbabasit nga aggat-gatang ti per kilo, mismo dagidyay
13. i: Adda ba iti middleman sir?
14. r: Mabalin siguro, nga dakkel nga businessman dadyay maibagbaga da nga ni Vilma
15. i: Mabalin nga istoryaen tayo no kasatno nga mailaklako dyay irik anagappo talon, appan iti seller?
16. r: Bago mapan ti seller, ipagapas tayo manen, ipareaper, no ipatresser, tapos ipahakot iti lugan, tanno makadanon iti buyer
17. i: Mano ngay iti panglalako ti irik nga naggapo talon appan iti wholesale sir
18. r: Depende ti presyo iti businessman nga buyer ti pagay
19. i: Kasat- mano ngay met dyi paglako iti irik nga naggapo talon inggana retail sir
20. r: Depende agita dadakkelin nga businessman didyay ti presyo nu ana ti mapagtutungtungan dagiti businessman
21. i: Annangay agiddi mangpigpigil iti pagproduce iti irik sir?
22. r: Mabalin nga agitay kwan ah, nga mangpigil. Dagi-ti makapigil nu awan iti pakailuganan na, adyay, mapigil nga mapan dyay whosale
23. i: Agidyay met mangpigpigil iti pagdistribute a makaapan idyay kwa, ay, makapagpigpigil idyay pagdistribute ti irik nga paapan idyay tindahan paglaklakwan
24. r: Mabalin nga kwa siguro ah, dyi presyo, ket madi da makaya dagiday ipaki irik - kailangan da, adyay ti makapigil siguro nga mapigilan ti panaka ikwa ti seller
25. i: Adyi ngay met kwa sir, nu adyay mangpigil idyay pangdistribute iti irik paapan idyay babbalay, kasdyay
26. r: Awan siguro ti pangiluganan da nga, ke dyay mapigilan
27. i: Kasatno ngay met adyay kwa, idyay mangpigil idyay pagkonsumo iti irik sir
28. r: Pagkonsumo iti irik. Mabalin nga kwa siguro, nu adda ti pakapigilan na ke, dagitay, mapirdi nga kwan, maipigil dyay mapan dyay balbalay
29. i: Sige thank you sir
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 287040.mp3
Name of Respondent: Melchor Batara
Duration: 04:47
1. i: Ano po ang pangalan nyo sir?
2. r: Melchor Bataran mam
3. i: Ilang taon na po kayo sir?
4. r: 55 years old na ako
5. i: Ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: Siguro mga 35 years na
7. i: Ano po ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong kumukuha ng palay?
8. r: Pwede/Minsan mga restoran
9. i: Papaano po nakakarating ang palay sa wholesale?
10. r: Kinukuha ng mga buyer na bumibili ng palay
11. i: Papaano naman po nakakarating ang palay sa retail?
12. r: Pwede/Minsan yung mga maliliit na bumibili, halimbawa per kilo, ganun
13. i: Meron po bang middleman sir?
14. r: Pwede siguro. Mga malalaking businessman, yung bukambibig nila, si Vilma
15. i: Pwede po bang ikwento ninyo kung paano naibebenta and palay na mula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Bago pa maka0p0punta sa seller, ipapaani muna natin, tapos ipapareaper, ipapatresser, tapos ipapahakot sa sasakyan para makarating sa buyer
17. i: Magkano po ibinebenta and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale sir?
18. r: Depende sa presyo ng businessman na buyer ng palay
19. i: Paano naman ang pagbenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail sir?
20. r: Depende sa mga naglalakihang businessmen kung ano ang presyo. Kanilang muna itong paguusapan
21. i: Ano po ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay sir?
22. r: Pwede yung pag walang sasakyan – yan ay nakakapigil makapunta sa wholesale
23. i: Ano naman po ang makapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahang pagbebentahan
24. r: Maaring yung presyo – hindi nila makaya ang mga r: kailangan nila – yan ay nakakapigil sa seller
25. i: Ano naman sir ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay
26. r: Yung wala sigurong masakyan – yan ay nakakapigil
27. i: Ano naman ang nakakapigil sa pagkonsumo ng palay sir?
28. r: Pwere sigurong makapigil kung may masisira – yan ay nakakapigil magpunta sa bahy-bahay
29. i: Sige, thank you sir
ILOCANO
File Name: 112411.mp3
Name of Respondent: Ariel
Duration: 02:02
1. Interviewer (i): Anya nagan itan sir?
2. Respondent (r): Ariel po madam
3. i: Mano ngay iti tawon tayon sir?
4. r: Ag 32 akon madam
5. i: Bale mano ngay iti tawen nyo nga agraraep kasdyay, agsiksikka?
6. r: Adda 6 years met siguron, ta nagsarding akon
7. i: Ke ana ngay agidyay pagkakitaan iti kwarta nga agal-ala iti irik ‘nong?
8. r: Buyer
9. i: Ke kasatno ngay makadadanon dyay irik iti wholesale?
10. r: Dyay lugan ti buyer met lang a, ta umay da hakutin
11. i: Kasatno ngay met makadandanon dyay irik iti retail?
12. r: Ke syempre idyay buyer met lang, ti lugan na
13. i: Ke adda ba iti matawtawag nga middleman ‘nong?
14. r: (laughter) Lugan met lang a
15. i: Ke mabalin nga istoryaen tayo no kasatno nga mailaklako dyay irik nga nagappo dyay talon, nga appan iti seller?
16. r: Lugan latta
17. i: Mano ngay iti panaglako iti irik a naggapo iti talon pa appan iti wholesale?
18. r: Depende dyi presyo da
19. i: Kasatno ngay met no mano adyay panaglako iti irik nga naggapo iti talon tas apan ti retail sir
20. r: Depende met lang dyi buyer adyay
21. i: Annangay agidyay makapigil iti panagproduce iti irik sir?
22. r: Insekto
23. i: Ke agidyay met kwa makapigil iti panagproduce iti irik paapan iti tindahan
24. r: Lugan
25. i: Kasatno ngay met adyay makapigil iti kwa, panagdistribute iti irik paapan iti babbalay kasdyay sir
26. r: Eh syempre lugan met lang ah madam
27. i: Agidyay ngay makapigil iti panagkonsumo iti irik, kasdyay sir
28. r: Ke no maddi mangan
29. i: Sige thank you sir
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 112411.mp3
Name of Respondent: Ariel
Duration: 02:02
1. i: Ano po ang pangalan nyo sir?
2. r: Ariel po madam
3. i: Ilang taon na po kayo sir?
4. r: Mag ti-32 na ako madam
5. i: Bale ilang taon na po kayo nagtatanim, nagbubunot (ng palay)?
6. r: May 6 years siguro kasi huminto na ako eh
7. i: Ano po ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong kumukuha ng palay?
8. r: Buyer
9. i: Papaano po nakakarating ang palay sa wholesale?
10. r: Yung sasakyan din ni buyer a, pupunta sila ditto tapos hahakutin
11. i: Papaano naman po nakakarating ang palay sa retail?
12. r: Syempre yung buyer din lang, yung sasakyan nya
13. i: Meron po bang matatawag na middleman sir?
14. r: (laughter) Yung sasakyan din lang
15. i: Pwede po bang ikwento ninyo kung paano naibebenta and palay na mula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Saksakyan lang din
17. i: Magkano po ibinebenta and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale?
18. r: Depende sa presyo nila
19. i: Paano naman ang pagbenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail sir?
20. r: Depende rin sa buyer yun
21. i: Ano po ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay sir?
22. r: Insekto
23. i: Ano naman po ang nakakapigil sa pagproduce ng palay papunta sa tindahan?
24. r: Sasakyan
25. i: Ano naman sir ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay
26. r: Eh syempre sasakyan din lang madam
27. i: Ano naman ang nakakapigil sa pagkonsumo ng palay sir?
28. r: Pag hindi kumain ah
29. i: Sige, thank you sir
ILOCANO
File Name: 294640.mp3
Name of Respondent: Edgardo Garcia
Duration: 04:54
1. Interviewer (i): Anya nagan nyo sir?
2. Respondent (r): Edgardo Garcia mam
3. i: Mano ti tawen nyon?
4. r: 44 madam
5. i: Mano ti tawen nyo nga nga agtaltalonin
6. r: Ay mapanen a nga 15 nga tawen
7. i: Dagiti ti damagek maipanggep iti proseso ti panagproduce iti bagas. M’un-una ana dagiti nakaraman nga panagtaklakwan nga agalala iti bagas.
8. r: Ti umuna dita a ke nu maani mi dagiti mula me nga pagayin, ibilad me dagitan, intunno nadryen, ipan me idyay buying station, idyay me nga ilako, pagkatapos, dyay to met buying station nen, isuntumet ti bahala idyayin nga mangi distribute kadagita nga pagayen nu, ti aramiden dan to met dagidyay nga buying station nen ke isarili da nga itistis, we nu ipakono dagidyayen, sadan tu met idistribute kadagiti pagtagilakwanen nga maipan kadagiti paglakwan kagidyay store per kilo kasdyayen, nga isuntumet dagiydayen iti papanan iti tao nga gumatangen, tapno agwaras daytan nga bagasen, na maapan kadagiti agkasapulanen, nalpas idyayen
9. i: Mano ngay met ti panaglako yo ti bagas manipud idyi talon nu bangkag ingana idi wholesale, nu haan ket retail
10. r: Nu ti kaagwan na madam, nu mapan kami aglako kadagiti buying stationen agistandard idyay a 17 to 18 ti per kilo na, kasdyay didyay, aggapo kanyami nga pagay pa lang didyay nga dry.
11. i: Ana dagiti lapted maipannget ti produksyon ti bagas
12. r: Nu dagidyay lapted na anya ti tuktukuyen dagita nu sakbay nga mapaltwad dayta agbalin nga pagay kadakami nga agtaltalon a ke iti adu dagiti insekto. Umuna, sakbay nga rumwar ti dawa na dayta nga pagay nu nairaep me, alagaan me didyay nga isprayan, nu adda makita mi nga insekto ispriyan mi tapno ti kasta intuno agdawa isuna, a ke napintas iti panagdawa na haan nga maperwisyo, napintas ti ibuga nga na binukkel iti pagay, ken haan met a nga idyay kanayon me nga isprayan ta mapirdi met iti tao
13. I: Ana ngay met dagiti lapted maipangget ti pagiwaras ti bagas paapan kadagiti pagtagilakwan
14. r: Ay ket depende kadagidyay paglakwan me metten nga buying stationed daytan madam nu makita da gamin nga nu medyo mabitin iti supply nga gatangin da a ke kontrolin da, kasdyay. I stock da ta intuno medyo kasdyay nga agkasapulan iti tao iti makanen sadanto iruwar dagita. Ay ke diskarte danto didyayen nu ingato ta ti presyo nantun, awanin ti, awan kami idyayin ta nairuwar me mat amin dagidyay nga produkto min, isudan ti nakintengngel kanagidyayen
15. i: Panghuli atoy nga questionen uncle ta nasagot mo met amamminen. Ana dagiti lapted maipangget nu apay ta madi nga makapangan iti bagas dagiti dadumma nga mannalon
16. r: Isu dayta garud ket iti sekreto iti dagiti station met lang, dagiti aggatgatang ngen kadagiti produkto me nga rumumwar ta dagiti barbarangayen, dyay kunak ngarod itayen nu, ket ipitin da awan ti maaramidan tay idyay ta isuda ket ngarudin iti ayan ti bolyuman kadagita nga produkto, so ngano diyay ke kontrolin da ta syempre kwarta ngarod ti kitkitain ti tao eh han ma nga pakialaman dyay rigat ti tao, didyay sariling pakinabaang kasdyay isudayta ta agbalbalin nga lapted nu mangkam
17. i: Salamat ti oras yo
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 294640.mp3
Name of Respondent: Edgardo Garcia
Duration: 04:54
1. i: Ano ang pangalan nyo sir?
2. r: Edgardo Garcia mam
3. i: Ilang taon na kayo?
4. r: 44 madam
5. i: Ilang taon na kayong nagsasaka?
6. r: Ay magpi 15 years na
7. i: Etong mga tatanungin ko ay tungkol sa proseso ng pagproduce ng bigas. Una rin, ay kung paano kumikita ang nga kumukuha ng bigas
8. r: Ang una dyan ay pagkaani ng mga itinanim naming palay ay ibibilad na yan, at pag natuo na ay idadala naming sa buying station. Doon namin ibebenta. Kapag nasa buying station na, sila na ang bahala doon na magdistribute ng mga palay. Ang gagawin ng buying station ay sila na ang magpapakiskis, pagkatapos ay kanila ng itong ididistribute sa mga magbebenta na magdadala sa mga tindahan mag titinda ng per kilo, ganon. Na pupunatahan naman ngayon ng mga tao ba bibili. Ganun idistribute and bigas papunta sa mga naghahanap. Ayun tapos na.
9. i: Magkano naman po ang pagbenta ng bigas mula sa bukid sa wholesale kung hindi man sa retail?
10. r: Kapag sa buying station kami magbebenta, and standard ay 17 to 18 (php) per kilo. Manggagaling sa amin na palay pa lang – yung dry
11. i: Ano ang mga nakapipigil sa produksyon ng bigas?
12. r: Ang mga nakakapigil sa aming mga nagsasaka ay ang mga insekto. Una, bago pa sumibol ang palay ang inaalagaan na naming yan ng spray (insecticide/pesticide). Kapag mag makikita kaming insekto and inisprayan na naming para hindi maperwisyo ng insekto - para maging maganda ang pagsibol nya at pagbunga ng palay. Hindi rin naman naming sya madalas isprayan para hindi rin naman maperwisyo ang tao (na kakain nito)
13. i: Ano naman ang mga nakapipigil sa pagdistribute ng bigas sa mga papunta sa mga tagabenta?
14. r: Depende na yan sa pagbebentahan naming na buying station madam. Kapag nakikita kasi nila na medyo mabibitin ang supply na bibilhin nila (sa amin) eh kokontrolin na nila. Isa-stock nila, para kapag naghanap na ang mga tao ng makakain ay saka nila ilalabas. Diskarte na rin nila kung itataas ang preso. Wala na kami doon kasi nailabas na naming ang lahat ng produkto (palay) naming. Sila na ang may control.
15. i: Panghuli na tanong na ito uncle at nasagot mo naman na lahat. Ano ang mga nakapipigil kung bakit hindi makakain ng bigas ang ibang nagsasaka?
16. r: Iyan ang sekreto ng mga buying station – yung bumibili ng palay namin at naglalabas ng palay naming sa mga barabarangay. Katulad nga ng sinabi ko kanina, kapag inipit na nila, eh wala na tayong magagawa dun, kasi nasa kanila na ang volume ng palay. So kokontrolin talaga nila kasi kwarta yun eh at wala na sila pakialam sa hirap ng tao. Pansariling pakinabang na nila kumbaga. Iyan ang nakakapigil sa pagconsumo ng bigas.
17. i: Salamat po sa oras ninyo.
ILOCANO
File Name: 162560.mp3
Name of Respondent: Roel Dela Cruz Sr.
Duration: 02:42
1. Interviewer (i): Anya ti nagan nyo sir?
2. Respondent (r): Roel Dela Cruz Sr.
3. i: Mano ti tawen nyon sir?
4. r: 72
5. i: Mano ti tawen nyo nga agtaltalon?
6. r: 15 years
7. i: Agiti damagek ket isalaysay yu lang ti proseso nu kasano maiproduce iti bagas hanggang makaabot iti pagtagilakwan. Una nga damag ket ana dagiti nakaraman nga pagtagilakwan nga agalala iti bagas
8. r: Ti pagkukuwaan me, idyay kinnan, ken dyay ki dyay paggatangan ti bagas met
9. i: Kasano met ngay makadanon ti bagas idyay wholesale wen nu iti retail?
10. r: Transport.
11. i: Kasano nga mailako dagiti bagas manipud idyay talon inggana kadagiti aggatgatang?
12. r: Transport met laeng
13. i: Mano ngay met ti panaglako yo ti bagas manipud ti wholesale ken ni retail?
14. r: Per kilo ke kwa, 40 ti per kilo na
15. i: Ana met dagiti lapted maipanggep ti produksyon ti bagas?
16. r: Insekto
17. i: Maipanggep met ti panagiwaras ti bagas paapan dagiti pagtagilakwan
18. r: Transport met laeng
19. i: Ana ngay met dagiti lapted maipanggep nu apay madi makapangpangan ti bagas dagiti dadduma nga mannalon
20. r: Panggep ke kwa, ti narigat
21. i: Sige sir, salamat
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 162560.mp3
Name of Respondent: Roel Dela Cruz Sr.
Duration: 02:42
1. i: Ano po ang pangalan nyo sir?
2. r: Roel Dela Cruz Sr.
3. i: Ilang taon na po kayo sir?
4. r: 72
5. i: Ilang taon na kayong nagsasaka?
6. r: 15 years
7. i: Ang mga itatanong ko ay isalaysay nyo lang ang proseso kung paano naipoproduce ang bigas hanggang makaabot sa bentahan. Una, ano ang mga pinagkakakitaan sa bentahan ng mga taong kumukuha ng bigas?
8. r: Yung nakukuha naming ay pagkain at yung pinagbentahan ng bigas din
9. i: Paano nakakarating ang palay sa wholesale at retail?
10. r: Transport
11. i: Paano naipagbibili ang bigas mula bukid hanggang sa nagbebenta?
12. r: Transport lang din
13. i: Magkano nyo ibinibent ang bigas sa wholsesale at retail?
14. r: Per kilo. 40 (php) ang per kilo nya
15. i: Ano naman ang mga nakapipigil sa produksyon ng bigas?
16. r: Insekto
17. i: Ano naman ang nakapipigil sa pagdistribute ng bigas papunta sa bentahan
18. r: Transport lang din
19. i: Ano naman ang mga nakakapigil kung bakit hindi nakakakain ng bigas ang ilan sa mga nagsasaka?
20. r: Palagay ko kasi mahirap
21. i: Sige sir, salamat
ILOCANO
File Name: 300320.mp3
Name of Respondent: Domingo Gallon
Duration: 05:00
1. Interviewer (i): Ana ti nagan yo ankel?
2. Respondent (r): A Domingo Gallon Jr.
3. i: Mano tawen yon ankel?
4. r: 54
5. i: Mano ti tawen yo nga agtaltaltalonen ankel?
6. r: 25
7. i: Atoy ti damag ko ankel. Ana dagiti karaman nga pagatilakwan nga agal-ala iti bagas?
8. r: Tey kwa me, ti pagtalon me. Adyay lang met ilakok nga kwa pareho a kinni ti makabunsot
9. i: Kasano nga makadandanon iti bagas idyay wholesale?
10. r: Dyak ammo no kwa - Ilakok ke sariwa ya. Ibilad da sano makabunton ta bigas
11. i: Kasano nga makadandanon ti bagas idyay retail?
12. r: (inaudible 01:11-01:15)
13. i: Adda ti middleman nga involved nu apan nga ilaklako?
14. r: (inaudible 01:22-01:27) awan rekta isuna
15. i: Kasano nga mailaklako dagiti bagas manipud idyay talon inggana paglakwan nyo ankel?
16. r: Dyady kwa ibilad da, nu sariwa nga nagatang da, ibillad da, mabalin nga ikabayon ipanda dye Santiago – agyan ti paggatangan ti bagas
17. i: So ankel mano ti paglako yo ti bagas manipud talon wenu bangkag inggana wholesale?
18. r: Kinyami, nu sariwa, ti presyo 17 inggana 15 pesos per kilo
19. i: Manipud talon wenu bangkag inggana retail?
20. r: (inaudible 02:22 – ilako me idyay buying station - 02:33)
21. i: Agidyayl lapted maipangget iti produksyon ti bagas
22. r: (inaudible 02:43 – 02:51)
23. i: Maipangget iti panagwaras ti bagas paapan kadagiti tagakalakwan
24. r: buying station isuda ti agbilagen, isudantomet agpabayo da, bagsakan didyay retailer
25. i: Ana ti lapted nu panagwaras iti babbalayen, ti bagas?
26. r: Dagidyay mapan ti palengke nga aggatgatang
27. i: Dagiti dapted maaipangget nu apay ta madi nga makapangpangan ti bagas dagiti dadduma nga mannalon
28. i: Dadduma, agtagltalon we nu agilako dyay birbiruken da nga kwa, isunga kurang ti makan da
29. So ankel, mabalin nga kadi nga iestoryaem ti proseso na nu kasano nga ag-iproduce hangang makaabot iti wholesale
30. Bunubon da, agraep, aggapas – nu pa bagas, may pangsarili dadduma ngarod nga kwa ilakome. Adyday kunak kanyam nga ipabayo da sasakyan palengke, isudantomet ti agidisposin (most parts inaudible 04:36 – 05:00)
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 300320.mp3
Name of Respondent: Domingo Gallon
Duration: 05:00
1. Interviewer (i): Ano ang pangalan nyo uncle?
2. Respondent (r): A Domingo Gallon Jr.
3. i: Ilang taon na kayo uncle?
4. r: 54
5. i: Ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: 25
7. i: Eto ang aalamin ko. Ano po ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong nagbebenta ng palay?
8. r: Yung pagsasaka naming. Yung naibebenta namin
9. i: Papaano po nakakarating ang palay sa wholesale?
10. r: Hindi ko alam kung ano – Ipinagbibili ko sya ng sariwa, tapos ibibilad nila hanggang maging bigas
11. i: Papaano naman nakakarating ang palay sa retail?.
12. r: (inaudible 01:11-01:15)
13. i: Meron bang middleman na involved kung nagbebenta (ng palay)
14. r: (inaudible 01:22-01:27)…wala rekta sya
15. i: Paano naipagbibili ang bigas mula sa bukid hanggan sa pagbebentahan uncle?
16. r: Ibibilad nila, kung sariwa nilang nabili, ibibilad nila, kung pwede nang ipagbili dadalhin nila sa Santiago – kung saan binibili ang bigas
17. i: So uncle magkano ipinagbibili and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale?
18. r: Sa amin, kung sariwa, and presyo ay 17 hanggang 15 persos per kilo
19. i: Mula naman sa bukid na nakarating sa retail?
20. r: (inaudible 02:22 – ipinagbibili naming sa buying station - 02:33)
21. i: Ano ang mga nakakapigil sa pagproduce ng bigas?
22. r: (inaudible 02:43 – 02:51)
23. i: Ano ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahang pagbebentahan
24. r: Yung mga buying station, sila ang nagbibilad, sila ang nagdadala sa retail
25. i: Ano naman sir ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay
26. r: Yung mga pumupunta sa palengke para bumili (ng bigas)
27. i: Ano naman ang nakakapigil kung bakit hindi makakain ng bigas ang mga ilan sa nagsasaka?
28. r: Minsan, nagsasaka sila sa bukid, kaya kung may nagbebenta hindi sila nakakabili and hinahana sila, yun ang dahilan kung bakit kulang ang nakakain nila
29. i: So uncle, maari po ba ninyong ikwento ang proseso kung paano naipoproduce (ang bigas) hanggang makaabot sa wholesale
30. Pag magsasaka na, itatanim nila at aanihin. Kapag bigas na – sa sarili ko, minsan kami na mismo ang nagbebenta. Yung mga dinadala sa palengke, sila na rin ang nagdidispose (most parts inaudible 04:36-05:00)
ILOCANO
File Name: 163029.mp3
Name of Respondent: Leticia Gapasid Batara
Duration: 02:43
1. Interviewer (i): Bale ana nagan nyo itan mam?
2. Respondent (r): Leticia Gapasid Batara
3. i: Mano ngay iti tawen yo itattan mam?
4. r: 52 years old
5. i: Bale mano iti tawen nyon nga agtaltaltalon mam
6. r: Ah since 1995
7. i: Ke ada agitay damagek mam nga tungkol iti panagtaltalon. Bale anya ngay dagiti pagkakitaan ti kwarta nga agal-ala iti irik?
8. r: Restawran, lugawan
9. i: Kasatno ngay makadadanon dyay irik iti wholesale mam?
10. r: Babain te lugan
11. i: Kasatno ngay makadandanon dyay irik iti retail mam?
12. r: Babain met lang ti lugan
13. i: Adda ba iti makunkuna a middleman mam?
14. r: Dagiti dadakkel nga negosyante kasla koma ti buying station
15. i: Istoryaen tayo man man no kasatno nga mailaklako dyay irik nga nagappo talon nga appan iti seller
16. r: Nu mangrugi iti kwan panagsika, sa panagraep, ti kwan urayenen nga inggana magapas, matresser, santo mailako idyay buying station
17. i: Ke mano ngay met panaglako ti irik anaggapo talon paappan iti wholesale mam
18. r: Depende dyi presyo ti buyer
19. i: Ke mano ngay met adyay panaglako iti irik a anaggapo talon paapan ti retail mam?
20. r: Kasdyay lang met mam, depende manen ti kwa (buyer)
21. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagproduce ti irik mam?
22. r: Dagiti insekto, kasla koma ti golden kuhol, dagiti kiwit
23. i: Anangay dagidyay makapigil iti panagdistribute ti irik paapan ti tindahan mam
24. r: Nu awan lugan, haan nga maiapan
25. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagdistribute ti irik paapan dyay babbalay mam
26. r: Kasdyay met lang, babain ti – awan lugan
27. i: Thank you garod mam
28. r: A sige k lang
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 163029.mp3
Name of Respondent: Leticia Gapasid Batara
Duration: 02:43
1. Interviewer (i): Bale ano ang pangalan nyo mam?
2. Respondent (r): Leticia Gapasid Batara
3. i: Ilang taon na po kayo ngayon mam?
4. r: 52 years old
5. i: Bale ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: Ah since 1995
7. i: Ang mga aalamin ko mam ay tungkol sa pagsasaka. Bale ano po ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong kumukuha ng palay?
8. r: Restawran, lugawan
9. i: Papaano po nakakarating ang palay sa wholesale mam?
10. r: Pwedeng mga sasakyan
11. i: Papaano naman po nakakarating ang palay sa retail mam?
12. r: Pwedeng ring mga sasakyan
13. i: Meron po bang tinatawag na middleman mam?
14. r: Yung mga naglalakihang na negosyante, parang yung mga buying station
15. i: Ikwento ninyo naman kung paano naibebenta and palay na mula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Pag nasimulan na ang pagtatanim hihintayin na hanggang maani at matresser, saka naman ibebenta na doon sa buying station
17. i: Eh magkano po ibinebenta and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale mam?
18. r: Depende sa presyo ng buyer
19. i: Eh magkano naman ang pagbenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail mam?
20. r: Ganun lang din mam, depende sa kwan (buyer)
21. i: Ano naman ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay mam?
22. r: Yung mga insekto, katulad ng golden kuhol, kiwit (young eel)
23. i: Ano naman ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahang mam?
24. r: Kapag walang sasakyan, hindi maidadala
25. i: Ano naman ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay mam?
26. r: Ganun din lang, pwedeng – kung wala mapagsakyan
27. i: Thank you mam
28. r: Sige okay lang
ILOCANO
File Name: 171349.mp4
Name of Respondent: Roderick Gapasig
Duration: 02:51
1. Interviewer (i): Bale ana nagan tayon itattan sir?
2. Respondent (r): Syak ni Roderick Gapasig
3. i: Mano ngay iti tawen nyo ngayon itattan sir?
4. r: 34
5. i: Eh bale mano ngay iti tawen nyon nga agtaltalon
6. r: 7 years na
7. i: Ke adda agitoy damagek nga tungkol itoy panagproduce iti iririk nong. Bale anyangay dagidyay ti pagkakitaan iti kwarta nga agal-ala iti irik?
8. r: Agita buyer a, umay da gatangin
9. i: Kasatno ngay makadandanon dyay irik iti wholesale sir?
10. r: Magna ti NFA. Ado nga proseso ti pagakwan na ata
11. i: Eh kasatno ngay makadandanon dyay irik iti retail met lang nong?
12. r: De syempre apan da aggatang met lang. Dagitan ti NFA. Dagita dadakel nga factory
13. i: Bale adda ba iti makunkuna nga middleman?
14. r: Daytan, madik ammon
15. i: Ke istoryaen tayo man no kasatno nga mailaklako dyay irik anagappo talon, paappan iti seller?
16. r: Ke addo ti proseso na a. Agbunubon inggana agdawa, santon danto repearinen
17. i: Mano ngay panaglaklako iti irik a naggapo talon paappan wholesale sir?
18. r: Depende dyi presyo nu ikwa da syempre panawen gamin ata ke pagbasehyan da
19. i: Mano ngay adyay panaglako iti irik nga naggapo talon paapan met retail sir?
20. r: Madi ta ammon
21. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagproduce iti irik sir?
22. r: Ke no masirik ti insekto, mapirdi, kumapoy ti apit
23. i: Anangay agidyay mangpigil iti panagdistribute ti irik paapan tindahan, kasdyay sir
24. r: Syempre addu nga kwa hantayo met ammo dagita luglugan nu, lugan met lang ti makapigpigil
25. i: Anyangay agidyay makapigil pangdistribute ti irik paapan babbalay sir?
26. r: Lugan met lang a
27. i: Bale adyay garod sir, thank you
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 171349.mp4
Name of Respondent: Roderick Gapasig
Duration: 02:51
1. i: Bale ano po ang pangalan nyo sir?
2. r: Ako si Roderick Gapasig
3. i: Ilang taon na po kayo ngayon sir?
4. r: 34
5. i: Eh malo Ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: 7 years na
7. i: Etong pong mga aalamin ko ay tungkol ito sa pagproduce ng palay kuya. Bale ano po ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong kumukuha ng palay?
8. r: Yang mga buyer, pumupunta sala ditto para bumili
9. i: Papaano po nakakarating ang palay sa wholesale sir?
10. r: Pumupunta sila sa NFA. Maraming proseso yan
11. i: Eh paano naman nakakarating ang palay sa retail?
12. r: Eh di syepmre pumupunta sila para bumili rin lang. Yang NFA. Yang mga naglalakihang factoru
13. i: Bale meron po bang natatawag na middleman?
14. r: Ayan na, hindi ko na alam
15. i: Ikwento ninyo naman kung paano naibebenta and palay na mula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Marami syang proseso. Magsasaka sila hanggang sa sumibol, saka nila ireaper
17. i: Magkano ibinebenta and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale sir?
18. r: Depende sa presyo, panahon kasi ang pinagbabasahin dyan
19. i: Magkano naman ang pagbenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail sir?
20. r: Hindi ko na alam
21. i: Ano ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay sir?
22. r: Pag pinasok ng insekto, hihina ang ani
23. i: Ano naman po ang makapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahan
24. r: Syempre marami, hindi rin naming natin kilala ang mga pwedeng masakyan, mga sasakyan ang pwedeng makapigil
25. i: Ano naman ang mga nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay
26. r: Sasakyan din lang
27. i: Bale ayun na yun sir, thank you
ILOCANO
File Name: 293184.mp4
Name of Respondent: Lucia Batara
Duration: 04:53
1. Interviewer (i): Bale ana nagan tayo itattan mam?
2. Respondent (r): Syak ni Lucia Batara. Agnaed ti (Bgry.) Diego Silang, Diffun, Quirino
3. i: Mano ngay tawen tayo itattan mam?
4. r: 57
5. i: Bale mano tawen nyon ngay nga agtaltalon mam?
6. r: Mula idi 1983, tattalon inggana na itatta
7. i: Ana ngay agidyay pagkakitaan ti kwarta nga agal-ala iti irik mam?
8. r: Ke syempre dagidyay kwan agal-ala ti irik dagitay buyer, syempre ilakom iti buyer, tapno agkaroon ka ti kwarta
9. i: Kasatno ngay makadandanon dyay irik iti wholesale mam?
10. r: Ke syempre dagidyay buyer ipan da met idyay ayan dagitay Inchik nga, dagitay dadakkel nga aggatgatang iti irik nga, dagitay Inchik ita kwan ah, adatta ni kwa pay ti dadduma, dattoy ni Paoyan
11. i: Kasatno ngay makadanon dyay irik iti retail?
12. r: Ke syempre didyay Inchik met, ibilag dan, ipakuno da, sadantu manen ilako manen iti tattao iti bagas manen iretail da iti aramidin da nga bagasen. Bagasen da
13. i: Adda ba iti makunkuna a middleman mam?
14. r: Adda a, syempre dayta kwan a isuda a ti dagitay nangangato nga kwan , isuda iti maysa mangikwa agita iririk. Mangikwa iti bagas. Suda ti mangilako
15. i: Istoryaen tayo man mam no kasatno nga mailaklako dyay irik anagappo dyay talon, nga appan iti seller?
16. r: Ke syempre didyay bago agbalin nga irik dayta nga irik, agraep ka, nu malpas ti agraep, di isprayam, tu nu kwan adda ti makabulan, awanpay makabulan, abonoam, amin nga kwa, kitaem nu adda insekto, di isprayam, intuno agdawa manen, isprayam manen nu adda iti insekto ngem nu sagaysa iti insekto nga dagitay dangaw haanmo nga issprayanen, ta dayta ket makan ket isu makapirdi iti tao
17. i: Mano ngay panaglako ti irik ka naggapo talon pappan iti wholesale mam?
18. r: Ay kwa, nu talaga kwan ket awanen nu ado ti kwa, kakaro nu nabagyo, ada ti trese, ngem nu napintas met adda met ti disi-otso, dadduma met katorse, kasdyay lang met iti kwan, awan met agbaba, agngato iti kwa, ngem manmano nga la ngumato iti irik, puro kanayon nga na nababa. Nagrigat iti biyag ti mannalon nga talaga
19. i: Mano ngay panaglako iti irik nga naggapo talon paapan retail mam
20. r: Ke adyay garod puro, nu mano iti kwa, adda katorse garod, ata ti kwa, ngem nu iretail da ay ke nanginngina manen, inginngina da ah, te syempre. Kagangay nga talaga ti kastan, aglako ka
21. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagproduce iti irik mam?
22. r: Ke dagiti insekto, dagita tungro, nu natungron awannen, kakaasi ti mannalon nga taltalagan, awanen iti kanen iti mannalon
23. i: Anangay dagidyay makapigil iti panagdistribute iti irik paapan ti tindahan mam
24. r: Ke dagita kwan a, syempre nu mapan idyay tindahan syempre dagita lugan nga ipan idyay tindahan, ilugan mo nga ipan mo idyay kwan ta ilakom
25. i: Ana dagidyay makapigil panagdistribute ti irik paapan babbalay mam?
26. r: Ke dagitay kwan ah, nu adda mat dayta nu nangina, we nu kwan haan pay la ilako datay irik. Nge nu nalaka, haan pay la nga ilako nu adda ti kwarta, kaso nu awan nga talaga, ay ke kapilitan bagsak nga lattan tu awan ngarudin.
27. i: Thank you ngarod mam
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 293184.mp4
Name of Respondent: Lucia Batara
Duration: 04:53
1. i: Bale ano ang pangalan nyo nga mam?
2. r: Ako si Lucia Batara. Nakatira sa (Brgy) Diego Silang, Diffun, Quirino
3. i: Ilang taon na po kayo ngayon mam?
4. r: 57
5. i: Bale ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: Mula noon1983, nagsasaka (ako) hanggang ngayon
7. i: Ano ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga kumukuha ng palay?
8. r: Syempre yung mga buyer. Ibenta mo sa mga buyer para kumita ka ng pera
9. i: Papaano nakakarating ang palay sa wholesale mam?
10. r: Syempre yung mga buyer dadalhin nila sa mga Inchik, yung mga malalaking bumubili ng palay. Minsa kay Paoyan
11. i: Papaano naman nakakarating ang palay sa retail?
12. r: Syempre ang Inchik naman, ibibilad nila, ipapakono (ipapakiskis) nila, saka naman nila ibebenta uli na bigas sa mga tao, ireretail nila ang nagawa nilang bigas. Yung palay ginagawa nilang bigas
13. i: Meron po bang matatawag na middleman mam?
14. r: Meron a. Syempre yung mga naglalakihang (businessman). Sila ang unang nagbebenta ng palay
15. i: Ikwento nyo mam kung paano naibebenta and palay na nagmula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Syempre bago pa maging palay yan mga palay, itatanim mo muna, pagkatapos itanim edi isprayan, kapag may isang buwan na o bago magisang buwan, lalagyan mo na ng abono (pataba). Titignan mo lahat kung may insekto, kung meron (insekto) isprayan mo uli, pag sumibol na, isprayan mo uli kung merong insekto – pero kung tagisa lang naman ang insekto, katulad ng dangaw, hwag mo nang isprayan dahil yoon ang makakaperwisyo sa tao
17. i: Magkano naman ang pagbebenta and palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale mam?
18. r: Merong Php 13, pero kung maganda (ang palay) merong Php 18, minsan Php 14. Minsan lang tumaas (ang presyo) ng palay, puro palaging mababa. Mahirap talaga ang buhay ng mga nagsasaka
19. i: Magkano naman ang pagbenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail mam?
20. r: Meron ngang Php 14, pero kung ireretail na nila ay mamahalan na naman. Mamahalan nila syempre ah. Ganoon talaga pag nagbebenta ka
21. i: Ano ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay mam?
22. r: Ang mga insekto, yung mga tungro (degenerated growth caused by rice virus). Pag natungro na, wala na, kawawa talaga ang nagsasaka, wala na silang makakain
23. i: Ano naman ang makapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahang mam
24. r: Syempre kung papunta na sa tindahan, syempre ang sasakyan na gagamitin papunta sa tindahan, isasakay mo papunta (sa tindahan) para ibenta
25. i: Ano naman ang nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay
26. r: Kung mahal, kung hindi pa ibebenta ang palay. Kung mura naman, hindi pa rin ibebenta – kung may pera. Pero kung wala talaga (-ang pera), ay mapipilitan na bagsak (presyo, kung wala na talaga
27. i: Thank you mam
ILOCANO
File Name: 134464.mp4
Name of Respondent: Antonina Hernando Tanollo
Duration: 02:14
1. Interviewer (i): Ana nagan tayo itan mam?
2. Respondent (r): Antonina Hernando Tanollo
3. i: Mano ngay tawen nyon mam?
4. r: 65
5. i: Bale mano tawen nyon ngay nga agtaltalon mam?
6. r: 20 years
7. i: Ana ngay agidyay pagkakitaan ti kwarta nga agal-ala iti irik mam?
8. r: (Sa) market
9. i: Kasatno nga makadandanon dyay irik iti wholesale?
10. r: Lugan
11. i: Kasatno ngay nga makadandanon dyay irik iti retail?
12. r: Basit-basit lang
13. i: Adda ba ti makunkuna a middleman?
14. r: Mandyak ammo
15. i: Istoryaen tayo man no kasatno nga mailaklako dyay irik anagappo talon pappan seller
16. r: Agraep, agsugot, aggapas, kasdyay
17. i: Mano ngay met pananglalako ti irik anaggapo talon paappan wholesale?
18. r: Isuda met ti agitid iti presyo dagidyay gumatang
19. i: Mano ngay panaglakko ti irik nga a naggapo talon paapan retail mam
20. r: Kaban, dua kaban, kasdyay lang
21. i: Bale annangay dagidyay makapigil iti panagproduce iti irik mam?
22. r: Nu dadduma didyay met anak ko
23. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagdistribute ti irik paappan tindahan?
24. r: A lugan
25. i: Annangay dagidyay makapigil iti panagdistribute ti irik paappan babbalay met mam?
26. r: A nu dadduma ke syak met a ti mangikwa - magpag-, maipan kuma
27. i: Thank you ngarod mam
TAGALOG TRANSALATION
File Name: 134464.mp4.
.69
Name of Respondent: Antonina Hernando Tanollo
Duration: 02:14
1. i: Ano po ang pangalan nyo mam?
2. r: Antonina Hernando Tanollo
3. i: Ilang taon na kayo mam?
4. r: 65
5. i: Bale ilang taon na po kayong nagsasaka?
6. r: 20 years
7. i: Ano ang mga pinagkakakitaan ng pera ng mga taong kumukuha ng palay?
8. r: (Sa) market
9. i: Papaano nakakarating ang palay sa wholesale?
10. r: Sasakyan
11. i: Papaano nakakarating ang palay sa retail?
12. r: Konti – konti lang
13. i: Meron ba silang tinatawag na middleman mam?
14. r: Hindi ko alam
15. i: Ikwento ninyo po kung paano naibebenta and palay na mula sa bukid papunta sa seller?
16. r: Itatanim, pati mga pagitan ng palay tapos aanihin
17. i: Magkano naman ang pagbebenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa wholesale
18. r: Sila naman ang nagbibigay ng presyo, yung mga bumibili
19. i: Magkano naman ang pagbebenta ng palay na mula sa bukid na nakarating sa retail mam?
20. r: Kaban, dalawang kaban, ganun lang
21. i: Bale ano ang mga nakakapigil sa pagproduce ng palay mam?
22. r: Minsan yung mga anak ko
23. i: Ano naman ang mga nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa tindahan?
24. r: Ah, sasakyan
25. i: Ano naman ang mga nakakapigil sa pagdidistribute ng palay papunta sa mga bahay-bahay mam?
26. r: Ah kung minsan, e ako na lang, ang magdadala sana
27. i: Thank you ngarod mam